Het beschikbaar weerstandsvermogen wordt gevormd door de middelen die beschikbaar zijn om het nadelige effect van risico’s te kunnen opvangen. Dit is de optelsom van alle elementen die daadwerkelijk kunnen worden ingezet om niet-begrote kosten te dekken.
De middelen die we tot de tot het beschikbare weerstandsvermogen rekenen, zijn:
- Algemene Egalisatiereserve (AER);
- (Bestemmings-)reserves, voor zover de raad geen besluit heeft genomen over de inzet;
- Post onvoorzien in de begroting;
- Niet structureel ingezette intensiveringsmiddelen;
- Onbenutte belastingcapaciteit;
- Stille reserves.
Buffers (in grondexploitaties) rekenen we niet mee tot het beschikbare weerstandsvermogen. Buffers die kunnen worden ingezet om het effect van een specifiek risico op te vangen, zoals bijvoorbeeld het geprognosticeerde voordeel in de grondexploitatie Meerstad, brengen we in mindering op het risico. Daarmee leiden buffers, via een verlaging van het risico tot een verlaging van het benodigd weerstandsvermogen.
Het beschikbaar weerstandsvermogen in de begroting 2020 is als volgt opgebouwd:
Beschikbaar weerstandsvermogen begroting 2020 | Incidenteel | Structureel | Aandeell |
|---|---|---|---|
1. Reserves | 37.360 | 35,7% | |
2. Stille reserves | 50.000 | 47,8% | |
3. Structurele ruimte in intensiveringsbudgetten (bedrag x2) | 10.940 | 10,5% | |
4. Onbenutte belasting capaciteit (bedrag x2) | 8.726 | 8,3% | |
5. Post onvoorzien (bedrag x2) | 332 | 0,3% | |
Totaal beschikbaar weerstandsvermogen | 87.360 | 19.998 | |
Beschikbaar weerstandsvermogen begroting 2020 | 107.358 | ||
Beschikbaar weerstandsvermogen rekening 2018 (jaarschijf 2020) | 111.405 | ||
Afname beschikbaar weerstandsvermogen t.o.v. rekening 2018 | 4.047 | ||
*We laten zien wat het aandeel t.o.v. het benodigd weerstandsvermogen is. |
Het beschikbare weerstandsvermogen is 107,4 miljoen euro. Dit is 4 miljoen lager dan in de rekening 2018. Deze bestaat voor 2,8 miljoen euro uit een verlaging van de reserves en een afname van 1,2 miljoen euro van de overige onderdelen van het weerstandsvermogen.
De belangrijkste afwijkingen bij de reserves zijn:
|
De begroting 2020 opgenomen onttrekkingen aan het weerstandsvermogen |
In de begroting 2020 wordt rekening gehouden met een onttrekking aan het weerstandsvermogen van in totaal 1,6 miljoen euro in de komende vier jaar. Voor het weerstandsvermogen houden we vanaf het begin (2020) rekening met de volledige onttrekking aangezien deze middelen nodig zijn voor een sluitend meerjarenbeeld. Deze middelen kunnen niet meer op een andere manier worden ingezet (zonder bestaand beleid aan te tasten). |
De afname van 1,2 miljoen euro van de overige onderdelen van het beschikbaar weerstandsvermogen komt door:
- De afname van 1 miljoen euro aan structurele intensiveringsmiddelen door de inzet daarvan voor de bezuinigingen (600 duizend euro intensiveringsmiddelen duurzaamheid, 300 duizend euro intensiveringsmiddelen verkeer en 100 duizend euro intensiveringsmiddelen economische zaken) en de toename van de onbenutte belastingcapaciteit met 410 duizend euro.
Omvang onderliggende reserves
Voor het weerstandsvermogen houden we rekening met alle reserves die kunnen worden ingezet voor het opvangen van risico’s. Daarnaast kunnen ook bestemmingsreserves worden meegerekend, voor zover de middelen in de bestemmingsreserve niet gelabeld zijn (en naar verwachting niet op korte termijn gelabeld zullen worden). De reserves die op dit moment meetellen in het weerstandsvermogen zijn:
Reserves in weerstandsvermogen | Begroting 2020 | Rekening 2018 | Verschil |
|---|---|---|---|
1. Algemene Egalisatie Reserve (AER) | 19.791 | 21.882 | -2.091 |
2. Grondzaken en grondbank | -6.564 | -6.163 | -401 |
3. Reserve Sociaal Domein | 2.125 | 2.500 | -375 |
4. Reserve onderwijshuisvesting | 1.212 | 1.212 | 0 |
5. Reserve Martiniplaza BV | 3.916 | 3.916 | 0 |
6. Reserve geluidsreducerend asfalt | 150 | 150 | 0 |
7. Reserve kunstvoorraad CBK | 1.647 | 1.647 | 0 |
8. Reserve bodemsanering | 1.485 | 1.485 | 0 |
9. Reserve Groninger Monumentenfonds | 932 | 932 | 0 |
10.Reserve Forum garage | 6.200 | 6.200 | 0 |
11. Reserve kunst op straat | 361 | 361 | 0 |
12. Reserve parkeren | 5.778 | 5.778 | 0 |
13. Reserve recreatiegebied Kardinge | 327 | 327 | 0 |
Beschikbare weerstandscapaciteit | 37.360 | 40.227 | -2.867 |
Per saldo wordt 2,8 miljoen euro onttrokken aan het weerstandsvermogen. De raad heeft bij het vaststellen van de begroting 2017 besloten voor de algemene egalisatiereserve een minimumniveau van 20 miljoen euro te hanteren.
In bovenstaand overzicht ligt de AER net onder de 20 miljoen euro. De stand van de reserve grondzaken/grondbank voor het weerstandsvermogen ligt onder 0. Werkelijk is het gezamenlijke saldo (reserve grondzaken/grondbank) eind 2020 1,4 miljoen euro.
We merken daarbij wel op dat in de AER en de reserve grondzaken/grondbank voor het weerstandsvermogen rekening wordt gehouden met toekomstige onttrekkingen in de jaren 2020-2022 waardoor de werkelijke (boekhoudkundige) stand van de reserves afwijkt van de stand die we meenemen voor het weerstandsvermogen. Er zijn dus meer middelen aanwezig in de reserve, maar we rekenen niet alles mee in het beschikbaar weerstandsvermogen omdat ze niet meer vrij besteedbaar zijn.
Een voorbeeld hiervan zijn de middelen in de reserve grondzaken/grondbank die nodig zijn voor dekking van de kapitaallasten van de bovenwijkse voorzieningen Meerstad. De raad heeft besloten de eerste jaarschijven van de kapitaallasten ten laste van de reserve grondzaken te brengen. Voor 2020 – 2022 gaat het in totaal om nog 6,0 miljoen euro. Voor de bepaling van het beschikbaar weerstandsvermogen nemen we deze middelen niet meer mee. In werkelijkheid duurt het nog tot en met 2022 tot alle middelen uit de reserve zijn onttrokken.
Dit geldt ook voor de onttrekking van 22,5 miljoen euro die is opgenomen uit het coalitie akkoord. Voor het weerstandsvermogen nemen we deze middelen niet meer mee omdat deze nodig zijn voor uitgaven in de komende jaren. Maar 7,2 miljoen euro hiervan wordt pas in de jaren 2020-2022 onttrokken.
Onderstaande overzichten verklaren de verschillen bij de algemene egalisatiereserve en de reserve grondzaken/grondbank tussen de daadwerkelijk beschikbare middelen in de reserve in de begroting 2020 (stand eind 2020) en wat wordt meegenomen in het weerstandsvermogen (stand eind 2020). De verschillen bestaan uit claims die op de reserves rusten.
Algemene egalisatie reserve | ||
|---|---|---|
Boekhoudkundig saldo 31/12/2020 | 32.757 | |
Claims in de AER | ||
Coalitieakkoord (saldo financieel perspectief via AER | -2.725 | |
Begroting 2020 (saldo financieel perspectief via AER) | -9.190 | |
Claim risico's kabels en leidingen Aanleg Zuidelijke Ringweg | -632 | |
Amendement begroting 2020 | -415 | |
Afronding | -4 | |
Algemene egalisatiereserve eind 2020 | 19.791 |
Reserve grondzaken/grondbank | ||
|---|---|---|
Boekhoudkundig saldo 31/12/2020 | 1.422 | |
Claims | ||
- Reservering voor kapitaallasten bovenwijkse | ||
voorzieningen Meerstad 2021-2022 | -2.154 | |
- Inzet weerstandsvermogen coalitieakkoord 2021-2022 | -5.441 | |
- Inzet bodemsanering Nelflocatie | -391 | |
Reserve grondzaken eind 2020 | -6.564 |
Overige onderdelen van het beschikbaar weerstandsvermogen
Naast de reserves tellen de overige onderdelen van het beschikbaar weerstandsvermogen op tot 70 miljoen euro. De overige onderdelen van het beschikbaar weerstandsvermogen zijn:
Omschrijving | Bedrag |
|---|---|
Stille reserve Enexis | 50 miljoen euro |
Structurele ruimte in intensiveringsbudgetten | 11 miljoen euro |
Onbenutte belastingcapaciteit | 8,7 miljoen euro |
Post onvoorzien | 0,3 miljoen euro |
Totaal | 70 miljoen euro |
Voor het beschikbaar weerstandsvermogen houden we rekening met de stille reserve in de waarderingen van onze Enexis aandelen. We houden hier rekening met 50 miljoen euro. Dit past binnen de meest recente waardering van de Enexis aandelen die jaarlijks wordt uitgevoerd. Dit is niet gewijzigd ten opzichte van de rekening 2018.
Structurele ruimte in intensiveringsbudgetten
Indien de inzet van intensiveringsbudgetten jaarlijks kan worden overwogen, nemen we deze middelen mee in het beschikbaar weerstandsvermogen. Dit is het geval als de middelen niet structureel zijn ingezet en er geen meerjarige verplichtingen zijn aangegaan.
Voor de beschikbare intensiveringsmiddelen is bepaald dat 5,5 miljoen euro niet structureel is ingezet. Omdat het structurele middelen zijn nemen we deze voor 2 jaarschijven mee in het beschikbaar weerstandsvermogen (11 miljoen euro). Ten opzichte van de rekening 2018 is het bedrag verlaagd met 2 miljoen euro omdat de intensiveringsmiddelen zijn verlaagd net 1 miljoen euro in verband met de bezuinigingen.
Onbenutte belastingcapaciteit
We houden rekening met een onbenutte belastingcapaciteit van 5% van de OZB opbrengst voor woningen en niet-woningen.De geraamde OZB opbrengst in 2020 is 87,26 miljoen euro. Dit betekent dat we voor het beschikbaar weerstandsvermogen rekening houden met een verhoging van 4,36 miljoen euro. Omdat het structurele middelen zijn nemen we deze voor 2 jaarschijven mee in het beschikbaar weerstandsvermogen (8,726 miljoen euro).
Post onvoorzien
De post onvoorzien kan jaarlijkse worden ingezet voor onvoorziene gebeurtenissen en kan worden toegerekend aan het beschikbaar weerstandsvermogen. De totale post onvoorzien in 2020 is 166 duizend euro. Omdat het structurele middelen zijn nemen we deze voor 2 jaarschijven mee in het beschikbaar weerstandsvermogen (0,3 miljoen euro).
We houden in het beschikbaar weerstandsvermogen geen rekening meer met een risicobuffer in de bouw- en grondexploitatie Grote Markt. Zoals we eerder in deze paragraaf al hebben aangegeven rekenen we buffers (in grondexploitaties) niet meer mee tot het beschikbare weerstandsvermogen. Buffers die kunnen worden ingezet om het effect van een specifiek risico op te vangen, brengen we in mindering op het risico zelf. Daarmee leiden buffers, via een verlaging van het risico tot een verlaging van het benodigd weerstandsvermogen.
De buffer in de bouw- en grondexploitatie Grote Markt is gekoppeld aan een risico bij de exploitatie van het Groninger Forum. Voor de periode 2020-2024 wordt het tekort bij het Groninger Forum geraamd op 3,3 miljoen euro. Dit tekort kan worden opgevangen met de reserve exploitatierisico Forum (saldo is 2,3 miljoen euro) en voor zover nodig met de buffer binnen de bouw- en grondexploitatie Grote Markt. Voor het weerstandsvermogen betekent dit dat we geen rekening gehouden met het risico op een tekort, maar ook niet met de reserve exploitatierisico Forum en de buffer in de bouw- en grondexploitatie.