In 2018 hebben we met de routekaart geschetst hoe de gemeente Groningen in 2035 CO₂-neutraal kan zijn, en wat er moet gebeuren om daar te komen. De Routekaart laat zien in hoeverre de gemeente in staat is om op haar eigen grondgebied de transitie naar een volledig duurzame energievoorziening te maken en waarvoor de gemeente Groningen afhankelijk is van de omliggende regio. De Routekaart is te beschouwen als een stip op de horizon en verbindt het heden met de gewenste toekomst. Het eindbeeld is niet in beton gegoten. Het is opgesteld met de huidig beschikbare kennis. Externe factoren, zoals veranderingen van nationaal beleid, technische vooruitgang en voortschrijdend inzicht, zullen leiden tot aanpassingen in het eindbeeld.

De CO₂-uitstoot die is te relateren aan energiegebruik in de gemeente Groningen bedraagt 1,25 Mton in 2017, oftewel de uitstoot die vrijkomt bij ruim 125.000 rondes rond de aarde autorijden. Hiervan wordt ongeveer de helft door bedrijven en instellingen uitgestoten, een kwart door woningen en een kwart door verkeer en vervoer. Opgave is deze 1,25 Mton in zeventien jaar (2019 – 2035) terug te brengen naar (bijna) 0 Mton. Dit is geen eenvoudige opgave. In de afgelopen decennia is het energiesysteem maar weinig veranderd. Het bereiken van het doel maakt Groningen koploper in de energietransitie. Dit biedt de kans om een nieuwe kennispositie en economisch perspectief te creëren. Groningen kan zo haar betekenisvolle bijdrage aan de nationale energievoorziening overeind houden.

De doelen voor 2035 en 2023 zijn ambitieus. Het gemeentelijke doel loopt voor op de ambitie van het Rijk en veel private partijen. Daarom vragen de doelen om een gedegen strategie en actieve inzet vanuit de gemeente. De gemeente kan vanuit haar rol en verantwoordelijkheden de energietransitie ondersteunen. De gemeente voert hiervoor autonoom beleid en heeft budget beschikbaar. Wij beschikken over verschillende typen beleidsinstrumenten: stimuleren, (de)reguleren, financieren, faciliteren, enthousiasmeren en soms ook initiëren. Er zijn diverse voorbeelden van deze instrumenten in de praktijk, zoals woningbezitters stimuleren via het loket Groningen Woont SLIM en bedrijven ondersteunen via Groningen Werkt Slim. In de afgelopen jaren is het platform Groningen CO₂-neutraal 2035 (www.groningenCO2neutraal.nl) een belangrijk onderdeel geworden van het gemeentelijk duurzaamheidsbeleid. Via dit platform hebben 43 bedrijven en instellingen zich vrijwillig verbonden om samen met de gemeente te werken aan de duurzaamheidsambities. Verder onderzoeken we de mogelijkheden voor gemeentelijke deelname in duurzame energieopwekking en duurzame energiemaatregelen. Toch zijn we met de huidige inzet niet op schema om in 2035 CO₂-neutraal te zijn. Uit de CO₂ monitor blijkt dat Groningen tussen 2013 en 2017 van 3,8 procent naar 5,9 procent duurzame energie is gegaan. De CO₂-uitstoot daalde met tien procent. Om in 2035 CO₂-neutraal te zijn, moet de uitstoot sneller verminderen dan nu.

De klimaattop in Parijs (COP21) in 2015 leverde een mondiaal akkoord op. Bijna alle landen ter wereld hebben daarmee afgesproken dat de globale temperatuurstijging ‘ruim onder 2 °C’ moet blijven. Het kabinet Rutte III heeft in het regeerakkoord een ambitieuze klimaat- en energieagenda geformuleerd. Deze agenda is niet alleen ingegeven vanuit de plicht om bij te dragen aan de mondiale klimaatopgave, maar ook vanuit de wens om de kracht van de Nederlandse economie verder te versterken en de kansen die de transitie biedt optimaal te benutten. Zowel nationaal als internationaal zet het kabinet in op versnelde actie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. De reductiedoelstelling voor 2030 is verhoogd van ten minste veertig procent naar 49 procent, ten opzichte van 1990. Dit is opgenomen in de Klimaatwet. Hierbij zoekt het kabinet nadrukkelijk de verbinding met andere Noordwest-Europese landen.

Op 28 juni 2019 is het Klimaatakkoord gepresenteerd door het kabinet. Wij hebben hier een impact analyse op uitgevoerd om de effecten en haalbaarheid voor de gemeente Groningen inzichtelijk te maken. De energietransitie moeten wij samen met bewoners voorbereiden en hen hierin begeleiden. Dit is een voorwaarde om de wijkgerichte aanpak te laten slagen. Hierbij hebben wij aangegeven dat de proceskosten hiervoor vanuit het Klimaatakkoord ontoereikend zijn om aan onze regierol invulling te geven. Ontwikkelingen, beschikbare middelen en toekomstige wetgeving gaan het tempo bepalen van de uitvoering.  

Met de CO₂ monitor houden we doorlopend in beeld hoe we vorderen met onze doelstelling. In 2018 zijn we gestart de energiemonitor meer toe te spitsen op CO₂-uitstoot, omdat dat ook de (inter)nationale tendens is. De CO₂ monitor is te vinden op www.groningenCO2neutraal.nl.

Bovenstaande tabellen zijn ontleend aan de CO₂ monitor 2017. Hierin is het absolute energiegebruik en de verdeling hiervan over sectoren weergegeven.

In 2020 gaan we een (interne) pilot CO₂ monitoring uitvoeren. Om onze medewerkers zelfbewust te laten worden van wat de CO₂ uitstoot is van een activiteit of project zijn we op zoek gegaan naar een aantal voorbeeldprojecten. De betrokken medewerkers zijn bereid een ambassadeursrol te vervullen in het toegankelijk maken en het realiseren in CO₂ bewustwording bij andere medewerkers. Daarnaast dienen de projecten inzage te geven in wat energiebesparing oplevert (business case) en wat ervoor nodig is om dit te kunnen. Tenslotte moeten ze herkenbaar, aansprekend en zo concreet mogelijk zijn. Op basis van deze selectiecriteria zijn de volgende drie projecten geselecteerd:

• De CO ₂ -uitstoot van onze eigen dienstauto’s inclusief die van het college;      (link)
• De CO ₂ -uitstoot van alle gemeentelijk installaties in de wijk Paddepoel;       (link)
• De CO ₂ -uitstoot van al het facilitaire transport inzake levering producten en diensten aan de Gemeentelijke Kantoorpanden.                   (link)

In 2020 gaan we met deze drie gemeentelijke projecten aan de slag. We beginnen bewust klein zodat we in deze fase ervaring op doen met het berekenen en monitoren van de CO₂-uitstoot: wat komen we tegen, hoe doe je dat, welke informatie, kennis en expertise is hiervoor nodig? We gaan de ontwikkelde CO₂ calculator van de RUG gebruiken als basis. De betrokken medewerkers krijgen de opdracht om voor hun eigen project de CO₂-uitstoot in kaart te brengen. We ontwikkelen hiermee een werkwijze die op termijn beschikbaar is voor alle medewerkers die de CO₂-uitstoot willen bepalen van een project. Doel is om op basis van de CO₂ footprint met elkaar in gesprek te gaan hoe we deze uitstoot kunnen verlagen en wat daarvoor nodig is.