Programma 3 Onderwijs

3.2.3 Passend onderwijs

D e Wet passend onderwijs en de Jeugdwet zijn opgesteld als spiegelwetten: beide wetten verplichten afstemming tussen de samenwerkingsverbanden primair en voortgezet onderwijs en gemeenten, over het onderwijs-ondersteuningsplan en het gemeentelijk jeugdplan.

De verantwoordelijkheid voor Passend onderwijs ligt op basis van de gelijknamige wet Passend onderwijs bij het onderwijs. Dit betekent dat het onderwijs niet alleen verantwoordelijk is voor het bieden van een passende onderwijsplek, maar ook voor extra - didactische en pedagogische - ondersteuning van leerlingen primair gericht op het leerproces, de onderwijsontwikkeling en/of het behalen van onderwijsdoelen. De verantwoordelijkheid voor het bieden van Jeugdhulp, ook in het onderwijs, ligt op basis van de Jeugdwet bij de gemeente. Dit betreft jeugdhulp in het kader van opgroei- en opvoedproblemen, psychische problemen en stoornissen en/of gedragsproblemen die het volgen van (passend)onderwijs belemmeren en/of risico's op thuiszitten veroorzaken.

De grens tussen (passend) onderwijs en jeugdhulp is niet altijd even duidelijk. Dat maakt intensieve samenwerking in het kader van aansluiting jeugdhulp en onderwijs noodzakelijk. Komende jaren gaan we sterk inzetten op een integrale aanpak van de aansluiting jeugdhulp en onderwijs. De Kadernotitie Transformatieagenda jeugdhulp Groninger gemeenten 2018-2020 vormt daarvoor het kader. Deze inzet zal naar onze verwachting op termijn leiden tot een afname van de vraag naar (intensieve) jeugdhulp en naar een afname van (risico’s op) schoolverzuim en vroegtijdig schoolverlaten (zonder startkwalificatie).

  Het bieden van (preventieve) ondersteuning en jeugdhulp in en aansluitend op (passend) onderwijs vormt een onderdeel van Positief Opgroeien. Zie ook beleidsveld 4.1.3 Positief opgroeien.

Hoe staan we ervoor?

We werken vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid intensief samen met het onderwijs, WIJ Groningen, GGD/Jeugdgezondheidszorg (JGZ), leerplicht en andere betrokken partijen om te komen tot een integrale aanpak aansluiting onderwijs-jeugdhulp. Dit met als doel om ieder kind en iedere jongere die combinatie van onderwijs en ondersteuning te bieden die ze nodig hebben om zich optimaal te kunnen ontwikkelen.

Dit vraagt zowel om een transformatie van het onderwijs als ook om een transformatie van de jeugdhulp. Een transformatie die op de eerste plaats gericht is op de ontwikkelingskansen van álle kinderen, maar die ook gericht is op normaliseren en kostenreductie, zowel van het onderwijs als ook van de jeugdhulp.

In het kader van normaliseren en zorg dichtbij bieden we vanuit WIJ Groningen collectieve (basis)ondersteuning in alle scholen voor voortgezet onderwijs en voor speciaal onderwijs en in alle mbo-scholen.

Om de transformatie te stimuleren en vorm te geven experimenteren we met verschillende vormen van collectieve ondersteuning en jeugdhulp in het onderwijs. Daarbij ligt de prioriteit bij het speciaal onderwijs (cluster 3 en cluster 4) omdat daar de behoefte aan een integrale aanpak onderwijs-jeugdhulp het grootste is, zowel vanuit het perspectief van onderwijs als ook vanuit het perspectief van jeugdhulp en zeker vanuit het kostenperspectief. Het merendeel van de leerlingen in het speciaal onderwijs kampt met problemen en maakt gebruikt van individuele specialistische jeugdhulp.

In de praktijk blijken leerlingen, ouders, leerkrachten en andere betrokken partners deze collectieve ondersteuning en jeugdhulp in de school erg te waarderen.

Wat willen we bereiken in 2020?

  • Ieder kind en iedere jongere kan zich optimaal ontwikkelen en geen enkel kind of jongere onder de 18 jaar zit langer dan drie maanden thuis zonder een aanbod van passend onderwijs en/of zorg.
  • Ouders en jeugdigen zijn meer betrokken bij de integrale aanpak onderwijs-jeugdhulp.
  • Vroegtijdige signalering - bij voorkeur op jonge leeftijd in de voorschoolse voorzieningen - van (complexe) problematiek bij kinderen en jongeren in het onderwijs en een integrale aanpak onderwijs-jeugdhulp van deze problematiek.
  • Zoveel mogelijk bieden van (preventieve) collectieve ondersteuning in de directe leefomgeving, waaronder het onderwijs en de voorschoolse voorzieningen.
  • Efficiëntere inzet van ondersteuning en jeugdhulp in het onderwijs realiseren en substitutie van individuele ondersteuning en jeugdhulp in school door het inzetten van (preventie) collectieve jeugdhulp in het onderwijs en door het inzetten van collectieve onderwijs-zorg-arrangementen.
  • Ontwikkelen van een provinciale financieringssystematiek voor collectieve ondersteuning in het onderwijs, daar waar het leerlingen uit de hele provincie betreft (o.a. het speciaal onderwijs, het voortgezet onderwijs en het mbo).
  • Beschikbaarheid en analyse van jeugdhulpgegevens op schoolniveau.

Wat gaan we hiervoor doen?

  • De collectieve ondersteuning vanuit WIJ Groningen - het zo genaamde VO-WIJ-team -  in alle scholen voor voortgezet onderwijs en voor speciaal onderwijs in de gemeente Groningen structureel borgen en onderzoeken of en hoe provinciale financiering van deze inzet mogelijk is.
  • De collectieve ondersteuning vanuit WIJ Groningen - het zo genaamde SAW (School als Wijk)-team -  in alle mbo-scholen in de provincie Groningen structureel borgen. Nevendoel van School als Wijk is ook om de zorgkosten te verminderen.
  • Met de afspraken die we hebben gemaakt over de samenwerking in het kader van de aansluiting jeugdhulp-basisonderwijs tussen intern begeleider van de basisschool, WIJteam, jeugdverpleegkundige en indien nodig leerplichtambtenaar en samenwerkingsverband po, hebben we een stevige basis gelegd. De vraag is echter actueel of ook in het basisonderwijs een vorm van collectieve ondersteuning of jeugdhulp nodig is, zeker op basisscholen waar veel kinderen (en ouders) kampen met een veelvoud aan problemen.
  • Verder uitvoering geven aan de transformatieagenda jeugdhulp. Prioriteit ligt bij het op experimentele basis (verder) ontwikkelen en op provinciaal niveau borgen van innovatieve onderwijs-zorgarrangementen in het speciaal onderwijs (cluster 3 en cluster 4). Het doel is tweeledig: kinderen en jongeren dichtbij - in school - passende ondersteuning in combinatie met onderwijs bieden die aansluit bij hun behoefte; en terugdringen van de kosten van jeugdhulp door het bieden van collectieve ondersteuning in het onderwijs op basis van substitutie van individuele zorgtoewijzingen.
  • Verder uitvoering geven aan het Thuiszitterspact met als doel dat vanaf augustus 2020 geen enkel kind of jongere onder de 18 jaar langer dan drie maanden thuiszit zonder een aanbod van passend onderwijs en/of zorg.
  • Monitor ontwikkelen voor het inzichtelijk maken van individuele zorgtoewijzingen op schoolniveau en op basis van een analyse van deze gegevens collectieve onderwijs-zorgarrangementen ontwikkelen die leiden tot substitutie van een groot deel van de individuele zorgtoewijzigen.
  • Onderzoeken of en hoe we kunnen komen tot een meer éénduidige integrale aanpak jeugdhulp-onderwijs voor het basisonderwjs (en de voorschoolse voorzieningen). Op dit moment is onvoldoende inzichtelijk welke ondersteuning nodig is in het basisonderwijs (en de voorschoolse voorzieningen) en welke ondersteuning - individueel en/of collectief - nu al geboden wordt.
ga terug