Paragraaf 7 Grondbeleid

Resultaten grondexploitaties en reserve grondzaken

Boekwaarden
De totale omvang van boekwaarden per 31 december 2018 van het grondbedrijf bedraagt 379,15 miljoen euro. Naast de boekwaarden zijn voor 174,0 miljoen euro aan voorzieningen getroffen. De netto boekwaarde bedraagt 205,16 miljoen euro (379,16-174,0 miljoen euro). De boekwaarde betreft geïnvesteerd vermogen dat terugverdiend moet worden.

Onderstaand de opbouw van de boekwaarde per 1 januari 2018 van de gemeente Groningen per categorie (exclusief Meerstad).   

Omschrijving

Boekwaarde

Verlies-

Netto boekwaarde

bedragen x 1.000 euro

31-12-2018

voorziening

31-12-2018

Bie-gronden

Subtotaal woningbouwlocaties

49.264

-44.012

5.252

Subtotaal bedrijvenlocatie

65.628

-8.883

56.745

Subtotaal kantoren/gemengd

69.856

-62.095

7.761

Haren

4.415

4.415

Ten Boer

2.996

-3.831

-835

totaal BIE

192.159

-118.821

73.337

Voorraad Slotcalculaties

81

81

Voorraad Bouwrijpe Kavels

2.744

2.744

MVA nog te ontwikkelen gronden

140.749

-51.615

89.134

MVA niet in exploitatie te nemen eigendommen

102

102

MVA In erfpacht of anderszins uitgegeven eigendommen

28.531

28.531

MVA Verhuurde kavels

14.792

-3.565

11.227

Totaal grondbedrijf

379.158

-174.001

205.157

Hoewel het project Meerstad een eigen juridische identiteit BV/CV is, loopt de gemeente Groningen risico over de verstrekte leningen. De omvang van de leningen is vergelijkbaar met de boekwaarde van het project. Een eventueel toekomstig verlies heeft direct effect op de waardering en het rekeningresultaat van de gemeente Groningen. De boekwaarde van project Meerstad bedraagt 271,00 miljoen euro.

Grote complexe en financieel risicovolle projecten zijn Meerstad, Europapark, CiBoGa, Westpoort, Roodehaan, Grote Markt en Oosterhamrikzone.

Risico Suikerfabriek locatie
De Suikerfabriek locatie is in 2010 verworven. Door een wetswijziging vanaf 1 januari 2016 is de grondvoorraad ondergebracht onder de Materiële vaste activa-gronden en terreinen. In deze categorie dient de grondvoorraad afgewaardeerd te worden naar de waarde volgens de geldende bestemming. Er is een overgangsregeling opgesteld zodat de gemeente hiervoor de tijd hebben tot uiterlijk 31 december 2019.
Op 1 juli 2019 is een nieuwe notitie verschenen van de commissie BBV. Met deze nieuwe notitie Grondbeleid in begroting en jaarstukken zijn alle bestaande notities over grondexploitatie en faciliterend grondbeleid aangevuld en geactualiseerd. In deze notitie zijn een aantal wijzigingen en toevoegingen opgenomen. Eén van die wijzigingen is een nieuwe categorie grond, bestemd voor concrete gebiedsontwikkelingen op termijn door de gemeente, de zogenoemde ‘warme gronden’.  
Er is onderkent dat bij met name gebiedsontwikkeling voor grootschalige woningbouwopgave deze afwaarderingen tot grote fluctuaties in de waardering van deze gronden. Met daarbij grote mogelijke gevolgen voor de financiële positie van de gemeente.

De commissie BBV heeft hiervoor een stellig uitspraak geformuleerd:
Gronden die zijn verworven met het oog op concrete ontwikkeling door de gemeente, maar waarvoor nog geen operationele grondexploitatie is vastgesteld mogen worden gewaardeerd tegen de waarde volgens de toekomstige bestemming.

De commissie BBV stelt wel een aantal voorwaarden om de grond tegen de toekomstige bestemming te mogen waarderen. We verwachten dat we aan deze voorwaarden kunnen voldoen, dat we de grond daarom tegen de toekomstige bestemming mogen waarderen en dat we op die manier het risico op een forse afwaardering kunnen voorkomen.

Resultaten Bouwgrond in Exploitatie (BIE-gronden)
Voor de vastgestelde grondexploitaties (BIE-gronden) wordt jaarlijks de grondexploitatie herzien. Hierbij wordt per complex opnieuw bezien wat de verwachte kosten en opbrengsten zijn om het project tot stand te laten komen. Hieruit vloeit een verwacht financieel resultaat. Een project is een meerjarig traject waarbij in- en externe omstandigheden het toekomstige resultaat beïnvloeden.

Toekomstige resultaten BIE-gronden EW en CW basis herziene grondexploitaties per 31-12-2018.

Omschrijving

voordelig

nadelig

voordelig

nadelig

bedragen x 1.000 euro

Eind Waarde

Eind Waarde

Contante Waarde

Contante Waarde

Volkshuisvesting, stedelijke vernieuwing

CiBoGa

33.522

26.360

De Velden

285

600

Oosterhamrikzone

21.556

17.652

Reitdiep fase 3&4

635

378

Reitdiepzone

253

258

Eco nomie en werkgelegenheid

Eemspoort 

1

598

2

Roodehaan

1.020

834

Uitvaartcentrum/crematorium Hoendiep

1.471

1.404

Westpoort Fase I

11.812

8.047

Zernike

2.367

174.000

Kantoren/gemengd

Europapark-Station-Kempkensberg

50.364

38.970

grex Grote Markt 

26.513

23.125

Haren, Neciopark

7

0

Haren, Stationsgebied

1.535

1.559

Ten Boer, Ten Hoorn

3831

3.786

Volgens het voorzichtigheidsbeginsel dienen voorziene verliezen direct genomen te worden zodra zij bekend zijn. Gedurende de afgelopen 20 jaren heeft de raad ter dekking van verwachte tekorten op gebiedsontwikkelingen middelen beschikbaar gesteld, hiervoor zijn voorzieningen getroffen ter hoogte van het verlies op Contante Waarde (per 31-12-2018 in totaal 118,82 miljoen euro). Over de voorzieningen wordt jaarlijks rente bijgeschreven.  

Winsten
Met ingang van 2017 geldt, op basis van de BBV, de percentage of completion methode (POC-methode) voor de (voortijdige) winstnemingen. In de POC-methode worden de winsten genomen naar rato van gerealiseerde opbrengsten en kosten. Dit is een minder voorzichtige methode van winstneming dan voorheen werd gehanteerd. Ook de commissie BBV onderkent dat het kan voorkomen dat de reeds genomen en verantwoorde tussentijdse winstneming in voorgaande jaren te hoog is geweest omdat (verwachte) kosten en/of opbrengsten nadelig zijn bijgesteld en of project specifieke risico’s zijn toegenomen. Het bedrag dat te veel aan tussentijdse winst is genomen zal indien nodig zelfs (gedeeltelijk) 'teruggedraaid' moeten worden.