Onder specialistische zorgvoorzieningen verstaan wij geïndiceerde zorg en ondersteuning voor kortdurende of complexe interventies. De opgave bij het realiseren van het doel van de transformatie is om zoveel als mogelijk vragen van inwoners laagdrempelig op te lossen met gebruikmaking van het eigen netwerk aangevuld met basisvoorzieningen (zie beleidsveld 4.1.6 Sociale basisvoorzieningen) en ondersteunende voorzieningen (zie beleidsveld 4.2.1 Ondersteunende voorzieningen) met als doel dat daarmee minder een beroep wordt gedaan op specialistische zorgvoorzieningen. Deze vraagstukken pakken we integraal op, door breed te kijken naar alle aspecten in het leven van onze inwoners, en de vraag van de inwoners centraal te stellen.

Transformatie
Doel van de transformatie van het sociaal domein is een inclusieve samenleving waarin iedereen naar vermogen mee kan doen. Vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) hebben we de wettelijke opdracht om daar waar nodig mensen te ondersteunen in hun zelfredzaamheid en participatie. Daarbij gaan we uit van de volgende inrichting van het sociale domein: een samenleving met een sterke sociale basis bestaande uit informele sociale verbanden en de sociale inzet van alle vrijwilligers, ondernemers, stichtingen en verenigingen die de gemeente rijk is (spoor 1). (Basis)voorzieningen die openstaan voor alle bewoners (spoor 1). Ondersteuning dichtbij huis die aansluit op de behoefte en mogelijkheden van de inwoners en hun netwerk. Het gaat hierbij met name om langdurige ondersteuning in het alledaagse (spoor 2). Geïndiceerde hulp voor kortdurende of complexe interventies (spoor 3). De opgave bij het realiseren van het doel van de transformatie is om zoveel als mogelijk vragen van inwoners laagdrempelig op te lossen met gebruikmaking van spoor 1 en 2 en daardoor het beroep te doen op voorzieningen van spoor 3 te verminderen. De werkwijze met sporen is vergelijkbaar met de Harense Rotonde.

Jeugdhulp
We bieden jeugdhulp daar waar een jeugdige of zijn ouders dit nodig hebben bij het opgroeien en opvoeden, het vergroten van de zelfredzaamheid of maatschappelijk participatie. In de gemeente Groningen:

• Gaan we uit van de vraag van de inwoner en de door hen aangegeven oplossingsrichtingen;
• Versterken we de opvoedkracht van ouders en de zelfredzaamheid van jeugdigen zodat ze eventuele problemen zoveel mogelijk zelf en binnen het eigen netwerk zelf kunnen oplossen;
• Stimuleren we dat jeugdigen zoveel mogelijk in hun eigen omgeving opgroeien en deelnemen aan het gewone leven;
• Bieden we ondersteuning in de natuurlijke omgeving. Hiertoe transformeren we het jeugdstelsel;
• Zorgen we dat de betrokken jeugdigen en ouders/opvoeders de begeleiding en ondersteuning krijgen die nodig is, en waar ze tevreden over zijn;
• Streven we naar minder intensieve specialistische jeugdhulp inzetten en terugval voorkomen.

De school is één van de plekken om problemen vroeg te signaleren. Gemeenten en scholen hebben daarbij ieder een eigen verantwoordelijkheid. Gezamenlijk gaan we uit van: één kind, één gezin, één plan, één regisseur en één integrale benadering op het gebied van gezondheid, onderwijs, maatschappelijke ondersteuning en werk & inkomen. Daarom werken we lokaal en regionaal samen met gemeenten, (jeugdhulp)aanbieders, cliëntorganisaties, gecertificeerde instellingen, huisartsen en onderwijs.

Met de volgende indicatoren wordt de voortgang van dit beleidsveld gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.

Hoe staan we ervoor?

De individuele begeleiding, de dagbesteding, het kortdurend verblijf en sociale activering voor volwassenen is vanaf 2019 op een andere manier georganiseerd. Alleen voor het gebied van voormalig gemeente Haren geldt dat dit nog via de gebruikelijke financieringsvorm is georganiseerd, voor de rest van de gemeente geven vier hoofdaanbieders deze ondersteuning vorm met een vast bedrag (lump sum). Ook de raamovereenkomsten voor de huishoudelijke hulp zijn in 2019 van kracht gegaan. Hierbij is er geen sprake van verschillen tussen voormalig gemeente Haren en de rest van de gemeente.

De specialistische jeugdhulp kopen we van 2018 tot en met 2020 gezamenlijk met de Groninger gemeenten in via de RIGG. Sinds 2018 zijn we alleen nog financieel solidair op de zeer specialistische (gesloten) jeugdhulp en een aantal algemene voorzieningen. Daarmee betalen we voor het grootste deel voor ons eigen 'verbruik'. De continuïteit en beschikbaarheid van de specialistische jeugdhulpvoorzieningen is daarmee gewaarborgd. We sturen als Groninger gemeenten gezamenlijk en samen met de ketenpartners op de beoogde transformatie van het jeugdhulpstelsel. Hiertoe hebben wij regionaal een Transformatieagenda vastgesteld met maatregelen die transformatie van het jeugdhulplandschap en kostenbesparing beogen. Ook lokaal hebben we een transformatieagenda opgesteld . De toegang tot de jeugdhulp en het deel van de ambulante jeugdhulp dat wordt uitgevoerd door de Stichting WIJ Groningen organiseren we als gemeente zelf. De specialistische jeugdhulp is daarnaast toegankelijk op verwijzing van huisartsen, medisch specialisten en Gecertificeerde Instellingen.

In 2019 hebben wij veel geïnvesteerd in de inrichting van de monitoring en het nader specificeren van de uitgaven op de jeugdhulp. Dit heeft beter zicht opgeleverd op onze uitgaven en daarmee op de sturingsmogelijkheden.

Wat willen we bereiken in 2020?

Met de nieuwe wijze van bekostiging van de individuele en groepsgerichte ondersteuning en kortdurend verblijf willen we een versnelling van de transformatie bewerkstelligen en een verbinding realiseren met de Participatiewet. Om die reden is ook Sociale Activering onderdeel geweest van de aanbesteding. De vier geselecteerde hoofdaanbieders hebben zich verbonden aan de transformatieopgave en treden daarmee op als partners bij het anders organiseren en innoveren van de ondersteuning. In 2020 wordt het totale budget verkleind, waarmee de aanbieders uitgedaagd worden na te denken over innovatieve wijzen om de ondersteuning te kunnen bieden. Zij ontvangen aanvullend budget voor deze innovatie.

Wij hopen in 2020 ook de eerste resultaten te kunnen presenteren van het zogenaamde ‘doorbraakproject’ in Ten Boer. Binnen dit project zijn (zo mogelijk) alle budgetten in het sociaal domein van Ten Boer gebundeld in een ondersteuningsfonds. Het betreft de huidige lasten Wmo, Jeugd, schuldhulpverlening, bijzondere bijstand, welzijnswerk, statushouders en armoede. Door inzet van dit fonds moet de ondersteuning van de inwoners van voormalig gemeente Ten Boer zo integraal mogelijk georganiseerd worden.

We willen waar mogelijk de intensieve zorg verminderen en meer substitutie van zwaardere intensieve zorgvormen door meer ondersteuning en zorg dichtbij te bieden en meer aan te sluiten bij de behoefte en oplossingsrichtingen van de inwoners zelf. Hiermee willen we bereiken dat onze jeugdige inwoners zoveel mogelijk zelf de regie in handen houden en in hun eigen omgeving opgroeien en zich ontwikkelen, en deelnemen aan het gewone leven. Het verminderen van de zorgkosten is een achterliggend doel. De Ondersteuner Jeugd en Gezin is hierin een belangrijk instrument. We hopen in 2020 hiervan de eerste vruchten te kunnen plukken.

Wat gaan we hiervoor doen?

• Om de transformatie-opgaven te realiseren richten we de samenwerking tussen de WIJ-teams (spoor 2) en de specialistische hulp (spoor 3) effectief in, en werken we aan de domein-overstijgende samenwerking binnen de specialistische jeugdhulp en de Wmo;
• We zorgen voor laagdrempelige voorzieningen in de wijken, buurten en dorpen. Hiermee nemen we zoveel mogelijk drempels weg voor inwoners om mee te doen of te participeren;
• Samen met de Groninger gemeenten, onderwijs, jeugdhulpaanbieders en cliëntorganisaties werken we verder aan de transformatie van het jeugdhulpstelsel, aan de hand van de regionale Transformatieagenda jeugdhulp 2018 - 2020 met 5 ontwikkellijnen;
• In de lokale Transformatieagenda Jeugdhulp 2018 - 2020 is de toegang tot de jeugdhulp een belangrijk element: versterking van de kennis en deskundigheid WIJ-teams op het gebied van jeugd, versterking van de samenwerking met de huisartsen, verbetering van de samenwerking met het onderwijs, aanpak kindermishandeling, collectivisering van individuele arrangementen alsmede leer- en verbetercycli;
• Wij intensiveren de inzet van Ondersteuners Jeugd en Gezin als verbindende schakel tussen WIJ-teams en huisartsen om daarmee GGz-hulp dichter bij het gezin te brengen en tegelijk de jeugdhulpkosten te beperken;
• In 2019 hebben we de inhoudelijke kaders en visie geschetst voor de samenwerking met de Groninger gemeenten op het gebied van de jeugdhulp na 2020. In 2020 werken we dit verder uit, waarbij we inzetten op innovatie van de inkoop en meer grip en eigen regie van de gemeente;
• We ontwikkelen samen met het onderwijs en de jeugdhulpaanbieders onderwijs-zorgarrangementen, met als doel om ondersteuning en onderwijs beter met elkaar te verbinden en de kosten te beheersen;
• We doen onderzoek naar stapeling van hulp en ondersteuning in het sociaal domein (Jeugd, Wmo, Werk, Inkomen, Participatie en Schuldhulpverlening) bij gezinnen of huishoudens met meervoudige problematiek met als doel per gezin/huishouden een domein-overstijgende en integrale maatwerk-aanpak te organiseren, waarbij hulp en ondersteuning efficiënt en effectief is, en die antwoord geeft op en aansluit bij de vraag en eigen mogelijkheden van het gezin of huishouden;
• We stimuleren het werken vanuit een relationele benadering en gaan daarmee experimenteren in de vorm van bijvoorbeeld de pilot 'JIM (Jouw Ingebrachte Mentor) -aanpak'; een methodiek voor begeleiding van jeugdigen met jeugdhulp waarbij ze zelf een mentor/maatje kunnen uitkiezen. De relationele benadering past bij ons streven om aan te sluiten bij de vraag en oplossingsrichtingen van onze inwoner;
• We zoeken intern meer de verbinding tussen de beleidsterreinen Openbare Orde en Veiligheid, Zorg en Veiligheid en Jeugd. We wisselen hierbij kennis en ervaringen uit en trekken gezamenlijk op bij nieuwe ontwikkelingen en concrete acties (zoals de aanpak probleemjongeren, invoering beschermtafels, de invoering van de Wet Verplichte GGZ, etc.);
• We geven uitvoering aan het doorbraakproject in Ten Boer.